پاموک را اولین بار با ترجمه گفتگویی که "عسگر قهرمانپور"،‌ مترجم برای صفحه ادبیات روزنامه جام جم فرستاد، شناختم؛ بهمن 1382. تیتر زدم:‌ ستاره جدیدی در شرق درخشیده است.
همین گفتگو وسوسه ام کرد ببینم چه کتاب هایی از پاموک به فارسی ترجمه شده و متوجه شدم ارسلان فصیحی دو کتابش را ترجمه و نشر ققنوس منتشر کرده؛ زندگی نو و قلعه سفید. گپی هم با فصیحی زدم و با عکسی که این مترجم با نویسنده ترک گرفته بود در کنار گفتگوی پاموک بستم. همان وقت شنیدم کتاب قلعه سفید را نشر مرغ آمین هم منتشر کرده با ترجمه دو نفر دیگر.
گذشت تا نوبت به جنجال های پاموک رسید که من از سایت ها و خبرگزاری های عرب زبان دنبال می‌کردم؛ جنجال سخنانش در دفاع از ارامنه و کردهای ترکیه و محاکمه اش.
شنیده بودم آمده تهران. شنیده بودم به قزوین و شیراز و قم هم رفته. شنیده بودم، از او بسیار شنیده بودم و وقتی امسال نامش را در کنار دیگر نامزدهای دریافت جایزه نوبل، کسانی مثل ونه گات و یوسا و فوئنتس دیدم، گمان نکردم جایزه را به این نویسنده ترک زبان جنجالی بدهند، اما دادند و همای سعادت بر دوش او نشست.
مدتی قبل تلویزیون الجزیره،‌ فیلمی‌مستند از زندگی پاموک پخش کرد که برایم دیدنی بود و سخنان درباره خودش و این که سعی کرده با جنجال، خودش را نشان بدهد چرا که معتقد است بهترین نویسنده هم که باشی، تا دیده نشوی، کارت خوانده نخواهد شد.
شب پاموک برایم تجربه ای تازه بود. متن سخنرانی پاموک در بنیاد نوبل را هنگام دریافت این جایزه ادبی خوانده بودم اما ترجمه بهتر و روان ترش را از زبان ارسلان فصیحی شنیدم.
حرف هایی که زده شد، حرف های تازه ای نبود و می‌شد با جستجویی در اینترنت هم پیدایشان کرد و خواند اما برخی صحبت ها برایم تازه بود،‌ مثل صحبت های كريستوفر دوبلاگ، نویسنده انگلیسی و صحبت های گورجان ترک اوغلو، سفیر ترکیه در تهران که شنیدم بسیار باسواد است برعکس بسیاری از سیاستمداران.
كريستوفر دوبلاگ گفت که پاموک، بچه یه جایی مثل الهیه تهران است. با خودم فکر کردم خب، همین است که می‌تواند. جراتش را دارد. همین است که اعتماد به نفس دارد و مدام با خودم درگیر بودم که اگر او از یک کوره دهات بلند می‌شد و با مکافات بلند می‌شد، باز همین اندازه اعتماد به نفس داشت که حتی چنان متنی برای سخنرانی اش بنویسد و چیزهایی بگوید که ... نمی‌دانم. بعد هم آقای دوبلاگ داشت توجیه می‌کرد پاموک به خاطر ارزش کارهایش برنده جایزه نوبل شده و نمی‌شود باور کرد بخاطر جنجال هایی که کرد. نمی‌دانم ولی تا جایی که یادم می‌آید خودش نظر دیگری داشته همیشه.
رسول اصغری، دوست نازنین و از همکاران روزنامه انتخاب را امشب دیدم. بیش از پنج سال بود ندیده بودمش،‌ بسیار خوشحال شدم. نمی‌دانستم پاموک را دوست دارد و آثارش را به زبان اصلی خوانده. می‌گفت:‌ از این خوشم میاد که پاموک به روز می‌نویسد، از چیزهایی می‌نویسد که من و تو، توی خبرها مدام داریم می‌خوانیم و از اطراف می‌شنویم.
حرف های ناصر زراعتی جسورانه بود. هیچ وقت یادم نمی‌رود وقتی جنجال سفرنامه آن دو سوئدی را که آمده و رفته بودند خانه شاملو و بعد ... حرف و حدیث این که چرا به شاملو، جایزه نوبل را نداده اند،‌ در قابیل لینک دادم، بسیاری از دوستان ادیب برآشفتند که شما دارید به همه چیز پشت می‌کنید، دارید تیشه به ریشه ادبیات این مملکت می‌زنید و ... بعدها که دیگر قابیل نبود و من بودم و تادانه، وقتی هنوز پاموک، جایزه را نبرده بود، نوشتم یعنی ما ادبیاتی داریم لایق جایزه نوبل و آن وقت به عمد به ما نمی‌دهند؟ ناصر زراعتی امشب خیلی خوب این موضوع را باز کرد. خیلی جسورانه حرف هایش را زد. کاش حرف هایش را ضبط کرده بودم که عینا بنویسم اینجا. نقل به مضمون این ها را می‌گفت:‌ تا زمانی ادبیات ما به زبان های آن ها ترجمه نشود،‌ هرگز هیچ اتفاقی نمی‌افتد، چرا که ترجمه هایی که انجام شده، چنگی به دل نمی‌زند و هرگز اروپایی ها نمی‌آیند زبان فارسی یاد بگیرند تا ادبیات ما را بشناسند. ما باید خودمان همت کنیم.
امشب تصاویری با کیفیت بد از سخنرانی پاموک در آکادمی سوئد را هم نشان دادند. وقتی شروع کرد به ترکی حرف زدن و خواندن سخنرانی مکتوبش، نمی‌دانم چرا یک آن، انگار که زبان مادری ام ترکی باشد، دچار شعف غیرقابل توصیفی شدم. گفتم یعنی می شود یک فارسی زبان هم آنجا برود؟

و حالا بیش و پیش از هرچیزی دارم حسرت می‌خورم که کاش آن فیلمی ‌که یک ماه قبل تلویزیون الجزیره درباره پاموک پخش کرد و صحنه های مختلفی از زندگی او در ترکیه و رقصش با رویا، دخترش در آکادمی سوئد و کوچه پسکوچه های استانبول و ... را نشان می‌داد، ضبط کرده بودم که حالا عجیب نیاز دارم به دیدنش.

***
پاموك به دنبال شب پاموك ... اینجا
متن كامل سخنراني اورهان پاموك ... اینجا
گزارش روابط عمومی شب‌های بخارا از شب اورهان پاموک ... اینجا
فصل اول رمان "نام من قرمز" نوشتة اورهان پاموك‌ ترجمة ارسلان فصيحي‌ ... اينجا
سخنراني علي دهباشي در شب پاموك ... اينجا
متن سخنراني گورجان تورک اوغلو سفير ترکيه در تهران در شب پاموک ... اينجا
گزارش شب اورهان پاموک به روایت رضا هدایت ... اینجا
***
عکس‌هایی از اورهان پاموک در ایران ... اینجا
سایت نشر ققنوس ... اینجا
***
بعد از عرب‌ها، ترک‌ها هم جایزه ادبی نوبل را گرفتند ... اينجا
نام دخترم رویاست، نگاهی به زندگی برنده جایزه نوبل ادبیات 2006 ... اينجا