- از حضور در خانه هنرمندان که يکي از موسسات فرهنگي برجسته ايران بشمار ميرود، بسيار خرسندم .

- ميزباني نشستي در ارتباط با يک هنرمند ترک از سوي مديران مجله بخارا و انتشارات ققنوس از نظر اينجانب بسيار مهم ميباشد.

- زيرا ميان مردم ايران و ترکيه پيوندهاي بسيار عميق فرهنگي وجود دارد.

- بر اين باورم که در شرايط عصر حاضر احياي مجدد اين پيوندها از نظر فرهنگ هر دو جامعه و نيز فرهنگ جهاني مفيد خواهد بود.

- از اينرو، بر اين باورم که نشست امروز حائز اهميت ميباشد.

***********

- قبل از هر چيز مايلم به اين نکته اشاره نمايم که اينجانب بر اين باورم در جائي که هنرمندان و اهل ادب سخنوري مينمايند، لازم است ديپلمات ها در کمال فروتني و با احترام شنونده سخنراني باشند.

- زيرا بر اين باورم که هنر و ادبيات نسبت به ديپلماسي و سياست «« عميق تر و داراي افق گسترده تري»» مي باشد.

- از اينرو مايلم امروز نه بعنوان سفير ترکيه در تهران، بلکه بعنوان کسي که شخصا با آقاي اورهان پاموک آشنائي داشته، از خوانندگان قديمي آثار وي بوده، با وي در يک شهر و در يک دوره متولد و بزرگ شده است، سخنراني نمايم.

- نخستين رمان اورهان پاموک در اوايل سال 1980 بچاپ رسيد. اينجانب نيز بعنوان يک ديپلمات جوان اين رمان را با هيجان مطالعه نموده بودم.

- اين رمان بنام ««آقاي جودت و پسرانش»» تکامل و تحول نسل اندر نسل يک خانواده ترک در زمان عثماني و نحوه برخورد اين خانواده با پديده تجدد را بيان مينمايد.

- به تصور اينجانب رمان ياد شده تنها رماني است که به ساير زبان ها ترجمه نگرديده است.

- رمان ياد شده بعنوان يکي از نمونه هاي استثنائي که يک نويسنده جوان با اشراف کامل به نحوه نگارش رمان هاي کلاسيک غربي و با استفاده از عناصر انساني محلي/ملي، موفق به پياده نمودن اين سبک گرديده، نظر اينجانب را بخود جلب نمود.

- از آن تاريخ تاکنون شخصيت نويسندگي پاموک را با دقت دنبال نمودم.

- قبل از هر چيز، از اينکه ايشان خود را بطور کامل وقف ادبيات نموده و ادبيات را بسيار با اهميت تلقي نموده است، احترام بسياري براي وي قائل گرديدم.

- پاموک رمان هاي خود را همانند يک زرگر با صبر و دقت به رشته تحرير در آورد.

- همواره همانند يک کيمياگر به تحقيق پرداخت.

- همانند يک کاشف، کنجکاو و با شهامت عمل نمود.

- همانند کليه هنرمندان بزرگ، هم از منابع متنوع فرهنگ ملي کشورش و هم از منابع فرهنگ جهاني بهره گرفت.

- ( از وجود برخي عناصري از ادبيات و فرهنگ ايران که طبعا در بين منابع ياد شده موجود ميباشد، آگاهم. شايد اين موضوع بتواند بطور جداگانه مورد بررسي و تحقيق قرار گيرد.)

- اورهان پاموک هر بار با استفاده از ابزار و منابع مختلف، غنا و توانمندي هاي روح انسان را کشف و يکبار ديگر به همگان ياد آوري نمود.

- پاموک بعنوان نويسنده ای متاثراز فرهنگ شرق، توانست نظر خوانندگان غربی را نيز با موفقيت جلب نمايد. همچنين با استفاده از سبک نگارش ادبيات غربی توانست با موفقيت خوانندگان شرق را نيز مخاطب قرار دهد.

- در دوره ای که ادبيات و رسومات فرهنگی انسان محور، تحت هجوم شديد جرياناتی که انسان و ادبيات را به ديده کالا می نگريستند قرار داشت، پاموک نزد نسلهای جوان همه ملتها به ادبيات جايگاه، احترام و رو ح تازه ای بخشيد.

- بر اين باورم که اين ويژگي پاموک نيز درانتخاب وي که هنوز در نيمه راه تکامل شخصيت نويسندگي خود ميباشد بنحو تعجب برانگيزي از سوي کميته نوبل که غالبا نويسندگان مسن تر را لايق دريافت جايزه ميداند، نقش داشته است.

*******

- در اين ميان، مايلم برخي از ويژگيهاي پاموك كه ممكن است برايتان ناشناخته باشد را مطرح نمايم.

- با اينكه اصولا، اورهان پاموك، علاقه اي به صرف وقت خود به كارهايي غير از نويسندگي ندارد، استثنائا دو كار متفاوت انجام داده است.

- نخست اينکه، براي يكي از مهم ترين موسسات انتشاراتي تركيه منحصرا ويراستاري مجموعه آثار داستايوفسكي را عهده دار گرديد که نشانگر اهميتي است كه وي براي داستايوفسكي قائل ميباشد. در واقع پاموك در پاسخ به يك نظرسنجي، ««برادران كارامازوف»» را بعنوان مهمترين اثر ادبي جهان معرفي نموده است.

- دومين كار استثنائي وي تجربه يك روزه او در زمينه روزنامه نگاري است. يكشنبه گذشته سردبير روزنامه راديكال، يکي از معتبرترين روزنامه هاي تركيه، بصورت نمادين بمدت يک روز مسئوليت خود را به اورهان پاموك محول نمود. اخبار و تيترهاي آن شماره روزنامه توسط اورهان پاموك انتخاب گرديد. در بررسي شماره مذكور مشاهده مي گردد كه اورهان پاموك، بيش از مسائل سياسي و ديپلماتيك روز، اخبار مربوط به مباحثي چون روابط فيمابين حكومت، هنرمندان و جامعه، تنوع فرهنگي و مشكلات زيست محيطي را مورد تاكيد قرار داده است.

*******

- بدينوسيله مايلم تنها بعنوان يك خواننده كتاب در خصوص جايزه نوبل ادبيات ارزيابي كوتاهي داشته باشم.

- جغرافيا و محيط فرهنگي آسياي غربي و يا خاورميانه كه تركيه و ايران نيز جزو آن بشمار رفته و جهان اسلام را نيز شامل مي گردد، ميزبان کهن ترين ميراث ادبيــات جهان مي باشد.

- آثار ادبي با ارزشي متعلق به ترك ها، فارس ها، اعراب، كردها، ارامنه، گرجي ها و سايرين موجود مي باشد.

- يقينا هيچکس قادر به انکار اهميت و توانمندي پيشينه ادبيات منظوم منطقه نمي باشد.

- در حاليکه در تاريخ يكصد و چند ساله جوايز ادبيات نوبل، از اين منطقه تنها دو نويسنده (يعني آقايان نجيب محفوظ و اورهان پاموك)، آن هم طي بيست سال اخير، شايسته دريافت اين جايزه شناخته شده اند.

- پيشينه منحصر به فرد ادبيات منظوم منطقه نيز كاملا ناديده گرفته شده است.

- مايلم به اين موضوع بعنوان يك نقصان اشاره اي داشته باشم.

- بدينوسيله مايلم از شهريار، هدايت، شاملو، سپهري، فروغ، نيما يوشيج و بسياري از نويسندگان و شعراي ايراني كه بدون دريافت جايزه نوبل چشم از جهان فرو بسته اند، با احترام ياد نمايم.

- احترامات خود را تقديم مي نمايم.