هجدهمین شب از شب های بخارا روز چهارشنبه به مناسبت آغاز سیزدهمین سال انتشار پژوهشنامه ادبیات کودک و نوجوان با حضور جمع کثیری از نویسندگان، منتقدان، خبرنگاران و اهالی ادب و هنر در تالار بتهوون خانه هنرمندان ایران برگزار شد.
در این شب، علی دهباشی، مهدی حجوانی، فریدون عموزاده خلیلی، هوشنگ مرادی کرمانی، جواد محقق، آتوسا صالحی، محمدرضا بهمن پور، محمدهادی محمدی، حدیث غلامی، رضی هیرمندی و رضا هاشمی‌نژاد سخنرانی کردند.
علی دهباشی، سردبیر مجله بخارا و برگزار کننده شب های بخارا در آغاز این شب گفت: این که چرا بخارا داوطلب برگزاری این جشن شد شاید سوال برانگیز باشد. در دورانی که کلک و بخارا را منتشر می کردم با علاقمندی نشریات دیگر را دنبال می کردم و پژوهشنامه از نشریاتی بود که با متانت و وزانت خاصی کار خودش را آرام و موفق انجام می داد.
وی افزود: امروزه در شرایطی کار می کنیم که یک یا دو سال عمر نشری، عمری بلند به حساب می آید و اگر نشریه ای بتواند دو سال دوام بیاورد، می توانیم او را صاحب عمری مفید قلمداد کنیم. بنابراین رسیدن به سیزده سال، نشان دهنده تحمل سختی ها و جدیت در کار است.
دهباشی گفت: در پس انتشار هر شماره ای از نشریات ویژه کودکان تجربه دشوار دیده می شود، بنابراین کسانی که در این راه کار می کنند، همیشه تشویق می کنم چرا که کاری دشوار است.
پس از برگزار کننده شب‌های بخارا، مهدی حجوانی، نویسنده، مدیر مسوول و سردبیر پژوهشنامه ادبیات کودک و نوجوان گفت: دغدغه اول و آخر ما حرفه ای شدن ادبیات کودک است و این واژه برای من دغدغه است و ما تنها می خواهیم به توسعه و تعمیق پشتوانه های تئوریک ادبیات کودک بپردازیم. به نظر می رسد در این حوزه به سواد و تئوری بیشتری احتیاج داریم.
حجوانی افزود: رویکرد دیگر ما در نشریه همه‌سونگری و توجه به طیف های مختلف بوده است. تورقی کوتاه در پژوهشنامه می تواند کثرت طیف های حاضر در آن را نشان دهد.
فریدون عموزاده خلیلی، نویسنده و مدیر مسوول نشریه چلچراغ، سخنران شب آغاز سیزدهمین سال انتشار پژوهشنامه ادبیات کودک و نوجوان گفت: بعضی نشریات تنها با محدودیت های سیاسی و فرهنگی تهدید می شوند اما تهدید برای برخی نشریات دیگر فقر نظری و پژوهشی است. باورم نمی‌شود یک نشریه ادبی که بالای متوسط گام برداشته، دوازده سال، خود را حفظ گرده باشد.
وی اضافه کرد: این طول عمر نیازمند بررسی است و گمان می کنم سه عامل باعث دوام آن بوده است: ‌سرمایه گذاری کافی، ایمان به کار و پتانسیل های که زمینه تولید نشریه را برعهده می گیرند.
علی دهباشی پس از تقدیر و تشکر از حضور هوشنگ مرادی کرمانی، نویسنده ادبیات کودک و نوجوان در این شب و عنوان کردن این موضوع که شهرت مرادی کرمانی از مرز ایران گذشته و به بلندی های پامیر و هرجایی که فارسی زبانی در آن باشد، دیده می شود،‌ از وی دعوت کرد تا چند کلمه ای صحبت کند.
مرادی کرمانی گفت: امیدوارم این نشریه که چندان نمی تواند بازخورد اقتصادی داشته باشد بتواند سرپا بایستد؛ زنده و با روحیه بالا.
نویسنده قصه های مجید خاطرنشان ساخت: معمولا کسی برای لذت بردن و یادگیری نشریات را نمی خواند، بنابراین بقای چنین مجله ای با خصوصیات فعلی، دشوار است.
محمد هادی محمدی، نویسنده و دیگر سخنران جلسه نیز گفت: اگر بخواهیم موقعیت تاریخی ادبیات کودک را مشاهده کنیم، می فهمیم که وابسته به نهادهای اولیه مثل آموزش و پرورش، دین، خانواده و .. بوده است ولی جامعه مدرن تولید کننده نیازهای ثانویه است که بیانگر ساختار پیچیده آن جامعه است.
وی عنوان کرد: اگر این روند را در ایران بررسی کنیم به مشروطه می رسیم. از دهه 20 دکتر محمدباقر هوشیار که نظریات تربیتی جامعه اروپایی را وارد ایران کرد، ادبیات کودک به مرحله جدید رسید. در دهه 40 شکل نهادینه ای از ادبیات کودک را می بینیم که با شورای کتاب کودک و کانون پرورش فکری به حرکت خود ادامه داد.
این نویسنده کودک و نوجوان و منتقد افزود: اگر به ساختار پژوهشنامه نگاه کنیم می بینیم که این روند نهادینه سازی را طی کرده و به جایگاهی شایسته دست یافته است. اما در جامعه ای که کتاب خوانده نمی شود و تولید فکر صورت نمی گیرد، نمی توانیم از پژوهشنمه، انتظاری در حد نشریات تخصصی دنیا داشته باشیم.
جواد محقق، شاعر و محقق، سخنران بعدی این جلسه بود. وی پیشنهاد داد: لزوم زندگینامه نویسی و باز کردن دو صفحه برای معرفی نویسندگان کودک و نوجوان در پژوهشنامه احساس می شود.
محمدرضا بهمن پور، گرافیست نیز خاطرنشان ساخت: دوره ای که پژوهشنامه شکل گرفت به لحاظ جریان های ادبی بسیار فقیر بودیم. ورود به قلمروهای تازه از جمله اقدامات این نشریه بود از جمله آغاز بحث جدی نقد تصویرگری که کم کم تبدیل به جریان شد.

آتوسا صالحی، شاعر، داستان نویس و مترجم،‌پیامی از استاد ثریا قزل ایاغ و نامه ای از استاد دکتر محمد جعفر یاحقی خطاب به مهدی حجوانی را قرائت کرد.
پس از وی،‌حدیث غلامی،‌ شاعر نیز ضمن قرائت نامه هایی از استاد مهدی آذر یزدی و محمود کیانوش، شعری از خود خواند.
رضی هیرمندی، مترجم توانا، آخرین سخنران این نشست گفت: ببینیم اگر بخارا و پژوهشنامه را نداشتیم جایش چه داشتیم. به نظرم آن زمان متوجه کمبودها و خلاء‌هایمان می شویم.
وی اضافه کرد: پژوهشنامه برای ما حکم کتاب را دارد.
معرفی کننده شل سلور استاین به فارسی زبانان گفت: یکی از ویژگی های پژوهشنامه جهت دار بودن نشریه است و آن دستیابی به چیستی و چگونه نویسی ادبیات کودک است.
هیرمندی افزود: دیگر این که پژوهشنامه نشریه امروز است اما فراتر از امروز گام برمی دارد.
پس از اتمام صحبت های سخنرانان، رضا هاشمی نژاد، مدیر مسوول نشر افق و حامی پژوهشنامه ادبیات کودک و نوجوان ضمن تشکر از حضور اهالی فرهنگ و نویسندگان و منتقدان این حوزه در شب پژوهشنامه گفت:‌ در دنیای حرفه ای نشر، ناشران، صاحب نشریه اند. این نشریات جدا از نشریات عمومی است و جنبه تخصصی دارد.
هاشمی نژاد افزود: اگر ناشر کار تخصصی انجام می دهد انتشار چنین نشریه ای برایش دشوار نیست. تنها کافی است امکاناتی را به امکانات نشر بیفزاید. با افزودن آن امکانات، بخش نشریه تخصصی را که تکمیل کننده زیر ساخت های نشر و تولید کیفی و ساماندهی نشر شده،‌ تامین می کند.
شب پژوهش‌نامه به همت مجله بخارا، نشر افق، رضا هاشمی نژاد، مهدی حجوانی و علی اصغر سیدآبادی، نویسنده و پژوهشگر ادبیات کودک و نوجوان و روزنامه نگار و دبیر تحریریه پژوهشنامه ادبیات کودک و نوجوان برگزار شد.