اين بار مجله بخارا يكي ديگر از شب هاي خود را در معرفي و بررسي چهره هاي شاخص ادبيات جهان به بررسي آثار ويرجينيا وولف ، نويسنده نامدار انگليسي ، اختصاص داد كه اين مراسم در چهارشنبه ششم دي ماه 1385 ، ساعت 6 بعد از ظهر در تالار ناصري خانه هنرمندان برگزار شد .
اين مراسم با نمايش دقايقي چند از فيلم " ساعت ها "( The Hours) آغاز شد كه واپسين روزهاي زندگي وولف را به تصوير مي كشيد و پس از آن مدير مجله بخارا ، علي دهباشي چنين حكايت كرد:" اولين آشنايي من با ويرجينيا وولف از طريق ترجمه مصطفي اسلاميه است كه در مجله رودكي ( 1351 ) داستان " مرده ريگ " را منتشر كرده بود . در سالهاي بعد داستان هاي ديگر از وولف ترجمه شد كه با علاقه مي خواندم .
اگر اشتباه نكنم زمستان 1360 بود كه در يكي از ديدارهايم با زنده ياد پرويز داريوش پرسيدم تازه چه خوانده ايد ؟ اشاره كرد به ميز كارش در كتابخانه منزلش . رفتم كتاب را برداشتم . رمان " خانم دالووي " وولف بود ، چاپ انتشارات پنگوئن . داريوش دقايقي از اين رمان گفت . مي دانستم كه چند ماهي است به علت درد شديد و ناگهاني در ناحيه دست نمي تواند كار كند . آنچنان به شوق آمدم كه پيشنهاد كردم ايشان ترجمه كنند و من بنويسم . به نوعي محرر ايشان شدم در ترجمه خانم دالووي كه هفته اي سه جلسه رفتم تا كار تمام شد و سال بعد در انتشارات رواق چاپش كرديم . و بعد در سالهاي اخير اين علاقه به وولف منجر به شماره ويژه اي در مجله سمرقند شد كه ديده ايد . و در حقيقت اين دومين ويژه نامه است كه در 460 به وولف اختصاص يافته . و اكنون جا دارد كه از مترجمان و نويسندگاني كه در اين ويژه نامه با بخارا همكاري داشته اند نام ببرم و از آنها به سبب اين همكاري تشكر كنم.
به ترتيب چاپ مطلب در ويژه نامه : شراره اسفندياري ، ناهيد شاهوردياني ، مهرنوش بهبودي ، مهوش قويمي ، خجسته كيهان ، بهرام مقدادي ، هلن اوليايي نيا ، غلامحسين ذوالفقاري ، گلنار گلناريان ، علي محمد حق شناس ، جمشيد كارآگاهي ، ليلا صمدي ، مهدي غبرايي ، خجسته كيهان ، سرور السادات جواهريان ، وازريك در ساهاكيان ، مهستي بحريني ، آرش كاظمي ، سارا احمدي ، اصغر نوري ، ايلميرا دادور ، اختر اعتمادي ، افشين معاصر ، ليلا كافي ، مينو مشيري ، فرزانه قوجلو ، گلبرگ برزين ، بهارك نظري ، لاله خاكپور ، محمود گودرزي ، ناهيد طباطبائي ، سهيل اسماعيلي ، نوشين مهاجرين و آزاده فاني. "
سپس ناهيد طباطبائي ضمن باز گويي نقل قول هايي از ويرجينيا وولف به بررسي وجوه اجتماعي او در انگلستان عصر خود و نقش وولف در حمايت از حقوق زنان و به ويژه مبارزه آنان براي گرفتن حق رأي پرداخت. به اينكه براي زنان هم عصر وولف فقط نقش خانه داري تعيين شده بود و زنان معمولاٌ در امور اجتماعي به جد گرفته نمي شدند و در واقع نقش خاصي جز زن خانه و مادر بودن بر عهده آنان گذاشته نمي شد.
پس از آن قصه اي كوتاه با نام " باغ هاي كيو " توسط ليلا صمدي (ويراستار مجله زنان و مترجم ) قرائت شد كه توسط خود او به فارسي ترجمه شده كه به همراه نقدي به قلم خود او بر همين قصه در ويژه نامه بخارا چاپ شده است .
سپس مهدي غبرائي برش هايي از ترجمه خود از رمان " موج ها " را خواند كه شايد بتوان گفت يكي از مهمترين رمان هاي وولف است و هم اكنون زير چاپ مي باشد .
پس از آن پگاه احمدي نامه هايي از وولف را براي حاضران خواند تا نمايانگر روحيه وولف و شيوه او در نامه نگاري باشد. نامه هايي كه خوانده شد اساساٌ آخرين نامه هاي ويرجينيا بود.
به دنبال نامه ها ، از يادداشت هاي وولف سخن به ميان آمد كه توسط خجسته كيهان ( مترجم زبان هاي فرانسه و انگليسي ) به فارسي ترجمه شده و قرار هم بود كه خود ايشان خواننده ترجمه ها باشند كه به علت كاري كه برايشان پيش آمده بود نتوانستند حضور يابند و ليلا كافي تعدادي از اين يادداشت ها را براي حاضرين خواند.

" يكشنبه 8 مارس
همين حالا از سخن راني لئونارد در برايتون برگشته ايم . مثل يك شهر خارجي بود : نخستين روز بهار زنها روي نيمكت هاي عمومي نشسته بودند . كلاه زيبايي در قهوه خانه ديدم . مد چقدر چشم را زنده مي كند ! و زنان پير آرايش كرده كه مثل جسد در قهوه خانه نشسته بوند. نه : خيال درون گرايي ندارم. در تأييد جمله هنري جيمز مي گويم : همواره مشاهده كن . رسيدن پيري را نظاره كن . ولع را نظاره كن . يآس و اندوه خودم را نظاره كن . از اين طريق مي توان آن را به خدمت گرفت . يا اميدوارم چنين باشد . اصرار دارم از اين مدت به بهترين نحو استفاده كنم . در بهترين حالت به سوي مرگ خواهم رفت . مي بينم كه به درون گرايي نزديك مي شوم ؛ ولي نه كاملاٌ . شايد كارت موزه را بخرم ؛ هر روز دوچرخه سواري كنم و تاريخ بخوانم . شايد در هر دوره يك فرد شاخص را برگزينم و درباره و پيرامونش بنويسم . آدم بايد مشغول باشد . و حالا با اندكي شادي مي بينم كه ساعت 7 است و بايد شام درست كنم . ماهي هداك با سوسيس . گمان مي كنم با به روي كاغذ آوردن ماهي هداك و سوسيس كنترل بيشتري بر آنها مي يابم. "
البته كليه متن هاي سخنراني به تفصيل در شماره آينده بخارا چاپ خواهد شد .
در انتهاي اين مراسم فيلمي مستند از ويرجينيا وولف با نام " جنگ درون – تصويري از ويرجينيا وولف " ( War Within- Portrait of Virginia Woolf ) به مدت 22 دقيقه نمايش در آمد كه توسط فرزانه قوجلو به فارسي برگردانده و روايت شد:
فيلمي كه شاهد آن هستيم و بنا به گفته " موسسه فيلم امريكا" ، تصويري تأثير گذار از يكي از نوابغ ادبي قرن بيستم ارائه مي كند در 1995 به صورت رنگي و سياه و سفيد در 52 دقيقه توسط موسسه فيلمسازي فلير (Flare ) امريكا ساخته شد و با بهره گيري از يادداشت هاي ويرجينيا وولف ، نامه هاي عاشقانه او ، خاطرات خواهرزاده هايش ، مصاحبه با پژوهشگران ،يكي از اعضاي گروه بلومزبري و نيز گفتگو با مدير انتشارات هوگارت و تصويربرداري از جاهايي كه وولف زندگي كرده و يا زماني در آن مكان ها بوده به فيلمي استتثنايي بدل شد كه در واقع تنها فيلم مستندي است كه درباره وولف ساخته شده و به اين ترتيب توانست به دو جايزه دست يابد : يكي جايزه" ممتاز انجمن بين المللي مستند سازي" و " سيب طلايي از شبكه آموزشي " . در اينجا بخشي از اين فيلم به نمايش درمي آيد ، در آغاز فيلم و نيز در بخش هاي ديگر آن به سخنان وولف گوش مي دهيم كه برشي است از يادداشت هاي او.

***

عکس های شب ویرجینیا وولف ... اینجا